αρχιμηνιά και αρχιχρονιά οι στίχοι των καλάντων

Οι στίχοι των καλάντων της πρωτοχρονιάς είναι δυσνόητοι ή ακατανόητοι, αν δεν γνωρίζει κάποιος την ιστορία τους ή έστω τα σημαινόμενά τους. Πρόκειται για στίχους θρησκευτικούς (των καλάντων) και στίχους που απευθύνονται σε κοπέλα (στην αγαπημένη). Μέσα από τα κάλαντα εκφράζονται καλυμμένα τα αισθήματα αγάπης του νέου καλαντιστή προς την αγαπημένη του. Η σειρά των στίχων είναι εναλλάξ ένας στίχος των καλάντων, που αναφέρεται στον Άγιο Βασίλη, και στη συνέχεια ένας στίχος που εκφράζει την αγάπη και απευθύνεται στην κοπέλα, προς την οποία και για την οποία λέγονται τα κάλαντα.

     

        Στη  βυζαντινή εποχή τα κάλαντα δεν τα έλεγαν τα μικρά παιδιά αλλά οι νέοι (δες κι εμέ το παληκάρι λένε στα κάλαντα), που έβρισκαν την ευκαιρία με τα κάλαντα να επισκεφθούν τα σπίτια των αγαπημένων τους κοριτσιών και να δουν και να εκφράσουν την αγάπη τους με τον καλυμμένο τρόπο των καλάντων.

       Πολλοί καλαντιστές από άγνοια της ιστορικής διαδρομής των καλάντων αλλοιώνουν τον στίχο «και δεν μας καταδέχεται» και τον μεταβάλλουν σε «και όλους μας καταδέχεται», γιατί νομίζουν ότι ο Άγιος Βασίλης που έρχεται δεν είναι δυνατόν να μη μας καταδέχεται, αγνοώντας ότι ο στίχος αυτός απευθύνεται στην ακατάδεκτη νέα!!!

     

        Στους στίχους των καλάντων που ακολουθούν οι μονοί στίχοι είναι οι στίχοι των καλάντων που αναφέρονται στον Άγιο Βασίλειο, που γιορτάζει την πρωτοχρονιά και οι ζυγοί αυτοί που απευθύνονται στην κοπέλα. Σε παρένθεση οι επεξηγήσεις που αφορούν στην κοπέλα.

Κάλαντα Πρωτοχρονιάς

1. Αρχιμηνιά και αρχιχρονιά

2. Ψηλή μου δεντρολιβανιά (που είσαι ψηλή σαν δεντρολιβανιά)

3. και αρχή καλός μας χρόνος

4. εκκλησιά με τ’ άγιο θόλος (με το καπέλο είσαι σαν εκκλησιά με τον τρούλο)

5. Αρχή που βγήκε ο Χριστός, άγιος και πνευματικός

6. στη γη να περπατήσει και να μας καλοκαρδήσει (αν βγει να περπατήσει θα ευφρανθούν οι καρδιές μας)

7. Αγιος Βασίλης έρχεται

8. και δεν μας καταδέχεται (δεν καταδέχεται η κοπέλα)

9. από την Καισαρεία

10. συ είσαι αρχόντισσα κυρία (εσύ η κοπέλα μου είσαι αρχόντισσα)

11. Βαστάει εικόνα και χαρτί

12. ζαχαροκάντιο ζυμωτή (είσαι σαν γλυκό ζυμωμένο, σαν ζαχαροκάντιο[i])

13. χαρτί και καλαμάρι

14. δες κι εμέ το παληκάρι (κοίτα και μένα το παλικάρι)

15. Το καλαμάρι έγραφε

16. την μοίρα του την έλεγε (τη μοίρα του παληκαριού, την ατυχία του;;)

17. και το χαρτί ομίλει

18. άγιε μου, αγιε μου καλέ Βασίλη (ή ο στίχος αυτός υπάρχει σε πολλές εκδοχές και είναι η ακροτελεύτεια αναφώνηση του νέου προς τον Άγιο Βασίλη).

www.λέσχη.gr

κόλιαντα μέλιαντα

κόοολιαντα μέεελιαντα δώσε μπάμπου κλούρα και στον παππού μια λούρα.
..έτσι φώναζαν παλιά στο χωριό, τις μέρες εκείνες που ήταν γεμάτο από παιδιά και ξεχυνόντουσαν παντού στους δρόμους για να παίξουν τα κάλαντα...δεν είχαν τριγωνάκι, η φωνούλα τους αρκούσε για να ακουστεί η όμορφη γιορτινή μελωδία....τα νοικοκυριά τα περιμένανε με ανοιχτές αγκάλες να δώσουνε χρήματα κανένα εικοσάρικο η πενηντάρικο ( δραχμές πάντα) άντε και κανένα κλούρι...
θα παρατηρήσατε οτι μιλάω στο τρίτο πληθυντικό και αυτό γιατί _ποτέ μου δεν κατάλαβα τον λόγο- εμείς τα κορίτσια απαγορευόταν να παίξουμε τα κόλιαντα θα μας κατρανώσουν μας έλεγαν εμείς μόνο το λάζαρο παίζαμε..'ετσι τα κάλαντα ήταν αποκλειστικά προνόμια των αγοριών όπως και τόσα άλλα στο χωριό μας ( κάποτε θα το αλλάξουμε και αυτό)
...τα σπίτια ετοίμαζαν τις τσιγαρίδες τα γουρούνια έχουν σφαχτεί, τα λουκάνικα έτοιμα και κρεμασμένα στο πάτωμα, οι τηγανιές κομμένες περίμεναν να τελειώσει η νηστεία και να φαγωθούν σε ένα τηγάνι με πράσο και καψαλιστό ψωμί ( Θε μου τι νοστιμιά) επίσης τα παιδιά είχαν μαζί τους μια κλούτσα γυρισμένη ανάποδα και εκεί οι νοικοκυρές κρεμούσαν κλούρες..όλες οι γυναίκες ξυπνούσαν πολύ πρωί στα κόλιαντα και πήγαιναν στη καλή τη βρύση και έριχνε από μια κουλούρα ,αλίμονο όποια δε πήγαινε θα την έλεγαν τεμπέλα και οι βρυσες ήταν όλες γεμάτες κλούρες..αυτά τα ΄λίγα από μένα  σας ευχόμαι χρόνια πολλά και καλές γιορτές σε όλους με υγεία!!

εθνική κορασίδων

ένα μεγάλο μπράβο στην βάσω και στους γονείς της..μπράβο ξαδερφάκια!!!κάνετε το χωριό μας περήφανο!!!βάσω ολέ!!
http://www.womensports.gr/Category/Football-Ethniki-Omada/Article/12245/ethniki-k%CE%BFrasidwn--i-ap%CE%BFst%CE%BFli-gia-ta-pr%CE%BFkrimatika#.ViAIYdw25EE.facebook

12/8/15 Η Τσούκα πήγε Πρέσπες!

Την Τετάρτη 12 Αυγούστου ο ΜΣ Φωτεινού διοργάνωσε ημερήσια εκδρομή με προορισμό τις Πρέσπες!

Το πρόγραμμα της εκδρομής διαμορφώθηκε κάπως έτσι...: 

Στάση 1η: μια σέλφι στον Βένέτικο ποταμό!

Στάση 2η: Αγ. Γερμανός:

Στάση 3η νησάκι Αγ. Αχιλλείου στη μικρή Πρέσπα:

 Στάση 4η μεγάλη Πρέσπα:

 και λίγη Καστοριά:

τo χωριό μας στην αχελινάδα για καραβίδες ...αφιερώσαμε πάλι

εκδηλώσεις καλοκαιριού 2015

 αγαπημένοι μας συγχωριανοί και φέτος το καλοκαίρι παρόλες τις δυσκολίες θα προσπαθήσουμε να περάσουμε όμορφα ξεκινάμε λοιπόν τις εκδηλώσεις μας :

18 Ιουλίου στην πλατεία του χωριού θα τραγουδήσει και θα παίξει κλαρίνο  ο Θύμιος Παπακωνσταντίνου με την ορχήστρα του
1 Αυγούστου θα έχουμε  τη χαρά να διασκεδάσουμε με τα τραγούδια του Νικόλα Παπακωνσταντίνου
13 Αυγούστου θα είναι πάλι κοντά μας ο Χρήστος Παπαχρήστος !!

ΣΑΣ ΠΕΡΙΜΕΝΟΥΜΕ ΝΑ ΠΟΥΜΕ ΚΑΙ ΚΑΝΕΝΑ ΜΑΛΙΜΑΤΙ

1 Μάη

Πρωτομαγιά ονομάζεται η πρώτη μέρα του Μαΐου, η οποία είναι μέρα αργίας (η Πρωτομαγιά , για το εργατικό κίνημα είναι απεργία) για πολλές χώρες του κόσμου. Τις περισσότερες φορές η Πρωτομαγιά είναι συνώνυμη με την Παγκόσμια Μέρα των Εργατών (Εργατική Πρωτομαγιά), την ημέρα δηλαδή που τιμώνται οι αγώνες του εργατικού κινήματος. Ο εορτασμός όμως της Πρωτομαγιάς, έχει τις ρίζες του στις παγανιστικές εορτές του παρελθόντος. Πολλά από τα αρχαία έθιμα έχουν επιβιώσει μέχρι και σήμερα. Η σημασία της ημέρας της Πρωτομαγιάς για τους αρχαίους λαούς οφείλεται στο γεγονός πως ημερολογιακά (για το βόρειο ημισφαίριο) η πρώτη ημέρα του Μαΐου βρίσκεται ανάμεσα στην Εαρινή Ισημερία και το Θερινό Ηλιοστάσιο, τοποθετείται δηλαδή στην αρχή της άνοιξης.Στην Ελλάδα οι εργατικές κινητοποιήσεις για τη Πρωτομαγιά ξεκίνησαν το 1893, όταν ο Σταύρος Καλλέργης προσπάθησε να διοργανώσει στο Παναθηναϊκό Στάδιο μία κινητοποίηση μέσω του Σοσιαλιστικού Συλλόγου.

Στη κινητοποίηση έλαβαν μέρος μόλις 2.000 εργάτες, αριθμός που δεν ανησυχεί τις αρχές και δεν απαιτήσε την επέμβασή τους.

Οι συγκεντρωμένοι απαίτησαν 8ωρο, καθιέρωση της Κυριακής ως αργίας κι η ασφάλισή τους από το κράτος. Το ψήφισμά τους εγκρίνεται ομόφωνα, αλλά η κωλυσιεργία ήταν μεγάλη. Το επιδίδουν την 1η Δεκεμβρίου 1893 στον Πρόεδρο της Βουλής. Εκείνος καθυστερεί ακόμη περισσότερο, δεν το εκφωνεί κι αντίδραση του Καλλέργη, τον οδήγησε στη σύλληψή και τον ξυλοδαρμό για δύο ημέρες στο αστυνομικό τμήμα, όπου μεταφέρθηκε.

Το κίνημα ατόνησε κι εξαφανίστηκε. Χρειάστηκε να περάσουν 17 χρόνια για να εορταστεί και πάλι η εργατική πρωτομαγιά το 1911.

Δημιουργήθηκαν δευτεροβάθμιες οργανώσεις και ξέσπασαν πολυήμερες απεργίες σε όλη την επικράτεια. Στη Θεσσαλονίκη χρειάστηκε η επέμβαση της αστυνομίας για τη διάλυση του συγκεντρωμένου πλήθους, συλλαμβάνοντας τα στελέχη της "φεντερασιόν Θεσσαλονίκης".

Την ίδια στιγμή στην Αθήνα η αστυνομία συνέλαβε τους τρεις επικεφαλής της οργάνωσης των κινητοποιήσεων στο Μετς, με το αιτιολογικό ότι δεν είχαν άδεια. Η επόμενη απόπειρα έγινε το 1919, ένα χρόνο μετά την ίδρυση της ΓΣΕΕ, σε 12 πόλεις πανελλαδικά

αυτό το ήξερες;

έχουμε και μεις μερικά παράξενα στο χωριό ..πολλά από αυτά δεν ξέρω πως ερμηνεύονται καθώς όσες φορές ρώτησα γιατί η απάντηση ήταν πάντα η ίδια : ε τι γιατί ,δεν κάνει..ας δούμε μερικά λοιπόν:
Όταν γεννιέται ένα παιδί οι γιαγιάδες το ασπρίζουν δλδ του δίνουν μια λευκή πετσέτα και σε ένα αλουμινόχαρτο ψωμί με  ζάχαρη  λέγοντας: να μη σου λείψει το ψωμί από τη ζωή σου να είναι γλυκιά..το ψωμί αυτό το τρώει η μητέρα μετά ( το ξέρω μου το έκανε η γιαγιά η τσιλιλού καθώς γέννησα και πρόσφατα)
Όταν το παιδί βγάζει το πρώτο του δόντι το χτυπάμε λίγο με ένα δαχτυλίδι για να είναι γερό και σιδερένιο..
Όταν πάλι το παιδί μεγαλώνει και αλλάζει δοντάκια τα πετάμε στα κεραμίδια λέγοντας : να κουρούνα κόκαλο και δώσμου σιδερένιο..
Όταν η γυναίκα θηλάζει να μην αγναντεύει α΄πο το παράθυρο γιατί της κόβεται το γάλα..
Να μη κόβουμε τα νύχια μας το βράδυ και το Σάββατο ( δεν κααανει)
Ν α προσέχουμε να μη μείνουμε τελευταίοι στην πομπή του επιταφίου γιατί θα πεθάνουμε ( εγώ πάντως ζω και βασιλεύω)
Να μην πετάμε τα ψίχουλα του τραπεζιού το βράδυ ( δεν κααανει)
Να μην κουτσαίνουμε μέσα στο σπίτι ( δεν κααανει)
Να μην κρατάμε τα μάγουλα με τις παλάμες μας ( δεν κααανει)
Όταν φεύγει κάποιος ταξίδι δεν σκουπίζουμε μέχρι να φτάσει στον προορισμό του
Δεν κάνει να πατάμε τη σκούπα
Όταν χτενιζόμαστε τα μαλλιά δεν τα πετάμε όπου  να ναι
Οταν βλέπουμε κάμπια ( ναι η γνώστη μας μπλούντα) πρέπει να πεις και να φτύσεις πάνω της 3 φορές: φτου εσύ σπυριά και εγώ μαλλιά
Να μη μετράμε τα αστέρια το βράδυ θα βγάλουμε μπαστραβίτσες ( οι καντηλες αλλιώς)
και τέλος αλλά όχι το τελευταίο γιατλι θα επανέλθω με άλλ παράξενα: ΦΑΕ ΤΟ ΦΑΙ ΘΑ ΕΡΘΕΙ Η ΦΑΚΙΟΛΟΥ ( ποια ειναι η κυρια ποτε δεν εμαθα)

το χωριό χορεύει στη γερμανία

ευχαριστούμε τον πάνο γκαραλιάκο για την αποστολή του υλικού

Η κουβέρτα του παππού

Όταν τα γεράματα χτυπάνε την πόρτα… οι άνθρωποι γίνονται βάρος στους νεότερους, έτσι τουλάχιστον πιστεύουν… Και έτσι το βλέπουν κάποιοι. Ξεχνάνε, όμως, ότι τα γεράματα δεν είναι αρρώστια, κάποια στιγμή όλοι θα φτάσουν εκεί. Εκεί που είσαι ήμουνα και εδώ που είμαι θα ρθεις! Σοφή αυτή η παροιμία.

Κανένας δεν αναλογίζεται τα δύσκολα, αυτά που θα ‘ρθουν.

Κανένας δεν καταλαβαίνει ότι ακόμα και τα πιο φυσιολογικά πράγματα για εμάς και οι φυσικές απλές δραστηριότητες στα γεράματα γίνονται με δυσκολία. Οι άνθρωποι όταν γερνάνε γίνονται σοφοί από την εμπειρία της ζωής. Η ψυχή τους γεμάτη και η καρδιά τους χτυπά πλέον από ανησυχία να δουν και να καμαρώσουν καλά τα παιδιά και τα εγγόνια τους, τη συνέχεια τους…

Και, όμως, αυτοί οι άνθρωποι που καρδιοχτυπούν για τις ζωές των παιδιών τους, κάποιες φορές τους γίνονται ανεπιθύμητοι… Και αναρωτιέται κανείς, πόσοι αχάριστοι μπορεί να είναι οι άνθρωποι; Δεν τους έχει πει κάποιος ότι η ιστορία επαναλαμβάνεται; Ότι κάποτε και οι ίδιοι, αδύναμοι και γερασμένοι θα κρέμονται από τα δικά τους παιδιά;

Ο παππούς της ιστορίας πάντρεψε τον μονάκριβο γιο του. Απ’ την αγάπη που του είχε, του έκανε δώρο όλη την περιουσία του και δεν κράτησε τίποτα για τον ίδιο…
Ο γιος παντρεύτηκε και όλα κυλούσαν ήρεμα μέχρι τη στιγμή που ο παππούς πολύ γέρος πια είχε ανάγκη τη φροντίδα του γιου και της οικογένειάς του…

Για αντάλλαγμα η νύφη του και ο γιος του τον έβαλαν να μένει σε ένα υπόγειο…Έστελναν δε το παιδί τους να του δίνει ένα πιάτο φαϊ.

Όταν πια δεν άντεχαν να τον φροντίζουν άλλο και οι καυγάδες μεταξύ νύφης και γιου είχαν γίνει καθημερινότητα (η νύφη δεν ήθελε καθόλου τον παππού στο σπίτι) αποφάσισε ο γιος να πάρει τον παππού μέσα σε μία κουβέρτα και με τη βοήθεια του μικρού εγγονού να πετάξουν τον γέροντα σε ένα ποτάμι…
Όταν έφτασαν στο ποτάμι και πέταξαν τον παππού μέσα , ο εγγονός πήρε πίσω μαζί του την κουβέρτα

-»Γιατί παιδί μου το έκανες αυτό;» του είπε έντονα η μάνα του όταν γύρισαν σπίτι.

-»Θα κρατήσω αυτή την κουβέρτα για σένα όταν γεράσεις να σε πετάξω με την ίδια στο ποτάμι όπως τον παππού…»

Οι γονείς συγκλονίστηκαν… κατάλαβαν το λάθος τους και πήγαν με δάκρυα στα μάτια και έφεραν πάλι πίσω τον παππού από το ποτάμι , γονάτισαν μπροστά στον πικραμένο πατέρα και του ζήτησαν συγχώρεση.

Αν κάποτε γεράσεις… αν κάποτε γίνεις ανήμπορος, αν νιώσεις ότι είσαι εσύ το βάρος στους  άλλους  σκέψου ότι όλο αυτό είναι η φυσική κατάληξη της ανθρώπινης φύσης! Γι αυτό φρόντισε τώρα που είσαι νέος και υγιής να προσφέρεις στους ηλικιωμένους όσα και ότι μπορείς.  Πάντα μας επιστρέφεται ότι δίνουμε…(http://antikleidi.com/2014/04/04/koyberta-pappou/)

Πρωταπριλιά

Το έθιμο να λέμε ψέματα την Πρωταπριλιά προέρχεται από την Ευρώπη. Υπάρχουν διάφορες εκδοχές σχετικά με τον τόπο και τον χρόνο που γεννήθηκε το έθιμο αυτό ωστόσο δύο εξ αυτών είναι οι επικρατέστερες:

Από τους Κέλτες: Λαός της βορειοδυτικής Ευρώπης, οι Κέλτες, ήταν δεινοί ψαράδες. Η εποχή του ψαρέματος ξεκινούσε την 1η Απριλίου. Όσο καλοί ψαράδες όμως και αν ήταν, την εποχή αυτή του χρόνου τα ψάρια πιάνονται δύσκολα. Έτσι και αυτοί, όπως προστάζει ο «κώδικας δεοντολογίας» των ψαράδων όλων των εποχών, έλεγαν ψέματα σχετικά με τα πόσα ψάρια είχαν πιάσει. Αυτή η συνήθεια, έγινε με το πέρασμα του χρόνου έθιμο.

Από τη Γαλλία: Η δεύτερη εκδοχή, που θεωρείται και πιο βάσιμη ιστορικά, θέλει γενέτειρα του εθίμου την Γαλλία του 16ου αιώνα. Μέχρι το 1564 η Πρωτοχρονιά των Γάλλων ήταν η 1η Απριλίου. Την χρονιά αυτή όμως, και επί βασιλείας Καρόλου του 9ου, αυτό άλλαξε και Πρωτοχρονιά θεωρούνταν πλέον η 1η Ιανουαρίου. Στην αρχή αυτό δεν το δέχτηκαν όλοι οι πολίτες. Οι αντιδραστικοί συνέχιζαν να γιορτάζουν, την παλαιά πλέον, πρωτοχρονιά τους την 1η Απριλίου, ενώ οι υπόλοιποι τους έστελναν πρωτοχρονιάτικα δώρα για να τους κοροϊδέψουν. Το πείραγμα αυτό μετατράπηκε με τον καιρό σε έθιμο.

Το έθιμο αυτό ήρθε και στην Ελλάδα και διαφοροποιήθηκε αποκτώντας μια ελληνική χροιά. Η βασική ιδέα βέβαια παρέμεινε ίδια. Λέμε αθώα ψέματα με σκοπό να ξεγελάσουμε το «θύμα» μας. Σε κάποιες περιοχές, θεωρούν ότι όποιος καταφέρει να ξεγελάσει τον άλλο, θα έχει την τύχη με το μέρος του όλη την υπόλοιπη χρονιά. Σε κάποιες άλλες πιστεύουν ότι ο «θύτης» θα έχει καλή σοδειά στις καλλιέργειες του. Επίσης το βρόχινο νερό της πρωταπριλιάς, θεωρούν μερικοί, ότι έχει θεραπευτικές ιδιότητες. Όσο για το «θύμα», πιστεύεται ότι, σε αντίθεση με τον «θύτη», θα έχει γρουσουζιά τον υπόλοιπο χρόνο και πιθανότατα αν είναι παντρεμένος θα χηρέψει γρήγορα.

Με πληροφορίες από το Wikipedia

χιόνια στο χωριό μαρτιάτικα

Ο Μάρτης στο χωριό μας, μας έφερε χιόνια οι φωτογραφίες είναι του Λάμπρου και Γιάννη Πέντα τις δημοσίευσαν στο ΦΒ και επειδή δεν έχετε όλοι λογαριασμό τις δημοσιεύουμε και εδώ...