Πέμπτη 31 Δεκεμβρίου 2015

αρχιμηνιά και αρχιχρονιά οι στίχοι των καλάντων





Οι στίχοι των καλάντων της πρωτοχρονιάς είναι δυσνόητοι ή ακατανόητοι, αν δεν γνωρίζει κάποιος την ιστορία τους ή έστω τα σημαινόμενά τους. Πρόκειται για στίχους θρησκευτικούς (των καλάντων) και στίχους που απευθύνονται σε κοπέλα (στην αγαπημένη). Μέσα από τα κάλαντα εκφράζονται καλυμμένα τα αισθήματα αγάπης του νέου καλαντιστή προς την αγαπημένη του. Η σειρά των στίχων είναι εναλλάξ ένας στίχος των καλάντων, που αναφέρεται στον Άγιο Βασίλη, και στη συνέχεια ένας στίχος που εκφράζει την αγάπη και απευθύνεται στην κοπέλα, προς την οποία και για την οποία λέγονται τα κάλαντα.

     
        Στη  βυζαντινή εποχή τα κάλαντα δεν τα έλεγαν τα μικρά παιδιά αλλά οι νέοι (δες κι εμέ το παληκάρι λένε στα κάλαντα), που έβρισκαν την ευκαιρία με τα κάλαντα να επισκεφθούν τα σπίτια των αγαπημένων τους κοριτσιών και να δουν και να εκφράσουν την αγάπη τους με τον καλυμμένο τρόπο των καλάντων.

       Πολλοί καλαντιστές από άγνοια της ιστορικής διαδρομής των καλάντων αλλοιώνουν τον στίχο «και δεν μας καταδέχεται» και τον μεταβάλλουν σε «και όλους μας καταδέχεται», γιατί νομίζουν ότι ο Άγιος Βασίλης που έρχεται δεν είναι δυνατόν να μη μας καταδέχεται, αγνοώντας ότι ο στίχος αυτός απευθύνεται στην ακατάδεκτη νέα!!!
     
        Στους στίχους των καλάντων που ακολουθούν οι μονοί στίχοι είναι οι στίχοι των καλάντων που αναφέρονται στον Άγιο Βασίλειο, που γιορτάζει την πρωτοχρονιά και οι ζυγοί αυτοί που απευθύνονται στην κοπέλα. Σε παρένθεση οι επεξηγήσεις που αφορούν στην κοπέλα.

Κάλαντα Πρωτοχρονιάς
1. Αρχιμηνιά και αρχιχρονιά
2. Ψηλή μου δεντρολιβανιά (που είσαι ψηλή σαν δεντρολιβανιά)
3. και αρχή καλός μας χρόνος
4. εκκλησιά με τ’ άγιο θόλος (με το καπέλο είσαι σαν εκκλησιά με τον τρούλο)
5. Αρχή που βγήκε ο Χριστός, άγιος και πνευματικός
6. στη γη να περπατήσει και να μας καλοκαρδήσει (αν βγει να περπατήσει θα ευφρανθούν οι καρδιές μας)
7. Αγιος Βασίλης έρχεται
8. και δεν μας καταδέχεται (δεν καταδέχεται η κοπέλα)
9. από την Καισαρεία
10. συ είσαι αρχόντισσα κυρία (εσύ η κοπέλα μου είσαι αρχόντισσα)
11. Βαστάει εικόνα και χαρτί
12. ζαχαροκάντιο ζυμωτή (είσαι σαν γλυκό ζυμωμένο, σαν ζαχαροκάντιο[i])
13. χαρτί και καλαμάρι
14. δες κι εμέ το παληκάρι (κοίτα και μένα το παλικάρι)
15. Το καλαμάρι έγραφε
16. την μοίρα του την έλεγε (τη μοίρα του παληκαριού, την ατυχία του;;)
17. και το χαρτί ομίλει
18. άγιε μου, αγιε μου καλέ Βασίλη (ή ο στίχος αυτός υπάρχει σε πολλές εκδοχές και είναι η ακροτελεύτεια αναφώνηση του νέου προς τον Άγιο Βασίλη).




www.λέσχη.gr

Τετάρτη 23 Δεκεμβρίου 2015

κόλιαντα μέλιαντα




κόοολιαντα μέεελιαντα δώσε μπάμπου κλούρα και στον παππού μια λούρα.
..έτσι φώναζαν παλιά στο χωριό, τις μέρες εκείνες που ήταν γεμάτο από παιδιά και ξεχυνόντουσαν παντού στους δρόμους για να παίξουν τα κάλαντα...δεν είχαν τριγωνάκι, η φωνούλα τους αρκούσε για να ακουστεί η όμορφη γιορτινή μελωδία....τα νοικοκυριά τα περιμένανε με ανοιχτές αγκάλες να δώσουνε χρήματα κανένα εικοσάρικο η πενηντάρικο ( δραχμές πάντα) άντε και κανένα κλούρι...
θα παρατηρήσατε οτι μιλάω στο τρίτο πληθυντικό και αυτό γιατί _ποτέ μου δεν κατάλαβα τον λόγο- εμείς τα κορίτσια απαγορευόταν να παίξουμε τα κόλιαντα θα μας κατρανώσουν μας έλεγαν εμείς μόνο το λάζαρο παίζαμε..'ετσι τα κάλαντα ήταν αποκλειστικά προνόμια των αγοριών όπως και τόσα άλλα στο χωριό μας ( κάποτε θα το αλλάξουμε και αυτό)
...τα σπίτια ετοίμαζαν τις τσιγαρίδες τα γουρούνια έχουν σφαχτεί, τα λουκάνικα έτοιμα και κρεμασμένα στο πάτωμα, οι τηγανιές κομμένες περίμεναν να τελειώσει η νηστεία και να φαγωθούν σε ένα τηγάνι με πράσο και καψαλιστό ψωμί ( Θε μου τι νοστιμιά) επίσης τα παιδιά είχαν μαζί τους μια κλούτσα γυρισμένη ανάποδα και εκεί οι νοικοκυρές κρεμούσαν κλούρες..όλες οι γυναίκες ξυπνούσαν πολύ πρωί στα κόλιαντα και πήγαιναν στη καλή τη βρύση και έριχνε από μια κουλούρα ,αλίμονο όποια δε πήγαινε θα την έλεγαν τεμπέλα και οι βρυσες ήταν όλες γεμάτες κλούρες..αυτά τα ΄λίγα από μένα  σας ευχόμαι χρόνια πολλά και καλές γιορτές σε όλους με υγεία!!

LinkWithin

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...